Czesław Miłosz

Czesław Miłosz (1911-2004)

Podpis złożył jako uczeń Gimnazjum im Zygmunta Augusta w Wilnie.

Czesław Miłosz urodził się 30 czerwca 1911 r. w Szetajniach na Litwie. Był synem Weroniki z Kunatów i Aleksandra Miłosza. W 1914 roku, po wybuchu I wojny światowej, ojciec Miłosza został wcielony do armii carskiej. Jako inżynier drogowy budował mosty i umocnienia frontowe w Rosji. Wraz z nim przebywała wtedy żona i mały syn. Miłoszowie wrócili na Litwę po zakończeniu wojny. W 1921 roku Czesław Miłosz rozpoczął naukę w Gimnazjum im. Zygmunta Augusta w Wilnie. Po maturze rozpoczął naukę na Wydziale Prawa Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Debiut literacki pisarza miał miejsce 1930 roku na łamach pisma „Alma Mater Vilnensis”. Był współzałożycielem grupy „Żagary”.
W 1933 roku ukazał się jego tomik „Poemat o czasie zastygłym”, który był jego debiutem książkowym. W kolejnych latach jego wiersze i artykuły zaczynają ukazywały się w wielu czasopismach literackich, m.in. w „Pionie”, „Kwadrydze”, „Ateneum”. Po wybuchu II wojny światowej Miłosz znalazł się na froncie jako pracownik Polskiego Radia. Po wkroczeniu Rosjan na teren Polski przedostał się do Rumunii, a potem z powrotem do Polski. W 1940 wydaje w Warszawie nowy tomik pt. „Wiersze”. Przebywając w okupowanej Warszawie, zajmuje się pracą wydawniczą.  Po wojnie przeniósł się do Krakowa. Następnie wyjechał jako pracownik dyplomatyczny do Nowego Jorku. W 1948 r. ogłosił „Traktat moralny.”  Od 1950 roku pracował jako sekretarz ambasady PRL w Paryżu. 1 lutego 1951 zwrócił się do władz francuskich o azyl. W 1953 roku ukazuje się „Traktat moralny”. W kolejnych latach w Paryżu wydawane są następne dzieła Miłosza.

W 1960 r. wyjechał do USA. Podjął pracę wykładowcy na Uniwersytecie Kalifornijskim, na Wydziale Literatur i Języków Słowiańskich. Praca na uczelni pozwoliła mu promować w USA polską literaturę. Obok kolejnych własnych książek ("Król Popiel i inne wiersze", "Człowiek wśród skorpionów", "Gucio zaczarowany") opublikował w 1965 anglojęzyczną antologię polskiej poezji powojennej w swoich przekładach pt. "Postwar Polish Poetry".

W 1973 ukazał się anglojęzyczny zbiór wierszy Miłosza pt. "Selected Poems", dzięki któremu zaistniał dla amerykańskich odbiorców nie tylko jako eseista i tłumacz, ale jako poeta. W następnym roku opublikował tom "Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada". W 1977 ukazały się "Ziemia Ulro" i "Mój wiek" - zapis rozmów Miłosza z Aleksandrem Watem.

W 1974 otrzymał Nagrodę Polskiego PEN Clubu za wybitne osiągnięcia w dziedzinie przekładu, w 1976 Guggenheim Fellowship, w 1977 doktorat honoris causa Uniwersytetu Michigan w Ann Arbor, w 1978 Neustadt International Prize for Literature oraz równoznaczną z doktoratem honorowym nagrodę University of California - Berkeley Citation. W roku 1980 Czesław Miłosz został laureatem Nagrody Nobla. Światowe uznanie umożliwiło publikację jego książek w kraju.

W 1989 przyjechał powtórnie do Polski. Odtąd odwiedzał kraj coraz częściej, aż obok Berkeley jego drugim domem stał się Kraków. Współpracował z "Tygodnikiem Powszechnym", "Gazetą Wyborczą", "Zeszytami Literackimi" oraz "Plus Minus" - dodatkiem do "Rzeczpospolitej". Do końca życia intensywnie tworzył, publikując w ostatnich latach nowe tomy wierszy: "To" (2000), "Druga przestrzeń" (2002), "Orfeusz i Eurydyka" (2002). Zmarł 14 sierpnia 2004 roku w Krakowie. Został pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce.

Fotografia: Tomasz Tomaszewski, zbiory Ośrodka KARTA. Sygnatura: OK_1110_0006_008, 6.06.1981, Warszawa, Polska. Wizyta Czesława Miłosza w Polsce po otrzymaniu Literackiej Nagrody Nobla. Czesław Miłosz podczas spotkania w Pałacu na Wodzie w Łazienkach Królewskich.