Biografia
Józef Wełniak (1907 - 1969)
wspomnienie przesłała córka Ewa Wełniak-Jamroż
Józef Wełniak (1907 - 1969) w roku 1926 był uczniem klasy maturalnej (matura wiosną 1926) Państwowego Gimnazjum w Gnieźnie.
Urodził się 12 marca 1907 roku we wsi Pałuczyna, powiat Mogilno, jako drugie z czworga dzieci rolnika Władysława i Salomei z Malińskich. W roku 1915 rodzice sprzedali gospodarstwo i przenieśli się do Gniezna.
Rozpoczętą w roku 1913, w szkole wiejskiej, naukę kontynuował w szkołach gnieźnieńskich, gdzie w roku 1926 ukończył Państwowe Gimnazjum w Gnieźnie (obecnie I Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego), zdając egzamin dojrzałości.
W tym samym roku zaczął studia na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Poznańskiego. Ukończył je w roku 1930 i uzyskał tytuł magistra filozofii w zakresie matematyki.
Pracę w zawodzie nauczycielskim rozpoczął w r. szk. 1930/31 w Gimnazjum Państwowym w Nakle, a po roku wrócił do Gniezna i w r. szk. 1931/32 uczył tam w swej macierzystej szkole, która w międzyczasie zmieniła nazwę na Państwowe Gimnazjum Męskie im. Bolesława Chrobrego. W r. 1932, wskutek reformy szkolnictwa i likwidacji dwóch pierwszych klas ośmioletniego gimnazjum, został z powodu braku etatu z pracy zwolniony i przez rok pozostawał bez stałego zajęcia..
W tym czasie dyrektor Gimnazjum Polskiego Macierzy Szkolnej w Wolnym Mieście Gdańsku zwrócił się do Uniwersytetu Poznańskiego z prośbą o wskazanie kandydata na nauczyciela matematyki – władze uniwersyteckie poleciły na to stanowisko Józefa Wełniaka.
Jako nauczyciel matematyki rozpoczął pracę w Gimnazjum Polskim z dniem 20 października 1933 r. a w roku 1935 objął dodatkowo opiekę nad zajęciami z modelarstwa, w ramach Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej.
W ramach działalności społecznej w Związku Polaków w Gdańsku prowadził na kursach repolonizacyjnych naukę języka polskiego. W maju 1939 r. został członkiem Tajnej Organizacji do Walki Zbrojnej z Niemcami na terenie Wolnego Miasta, a w czerwcu zlecono mu zorganizowanie w Gimnazjum grupy młodzieży w ramach tej organizacji. Zobowiązany do zgłoszenia się w Gdańsku w dniu rozpoczęcia wojny pozostał w mieście, a wobec trudności w nawiązaniu kontaktu z ośrodkiem dyspozycyjnym akcji zbrojnej, zabezpieczył broń i amunicję, a młodzież doprowadził do granicy polsko-gdańskiej, sam zostając na terenie Gdańska. Przebywał tu do dnia 7 października, kiedy to szczęśliwie przekroczył granicę i udał się przez Gdynię do domu rodzinnego w Gnieźnie. Tu trzeba wspomnieć, że nauczyciele Gimnazjum Polskiego byli przez Niemców przeznaczeni na zagładę i od pierwszego dnia wojny poszukiwani i aresztowani. Wielu zginęło w Stutthofie i Piaśnicy.
Od października 1939 r. Józef Wełniak mieszkał niezameldowany u rodziców w Gnieźnie, od września 1940 r. pracował w powiecie gnieźnieńskim jako doradca hodowlany.
W lipcu 1942 r. gestapo, przy likwidacji tajnej organizacji na terenie Gniezna, wpadło na jego trop i był zmuszony uchodzić z miasta. Schronił się w Częstochowie, gdzie pod nazwiskiem Józef Kwaśnicki pracował do końca wojny w Spółdzielni Rolniczo-Handlowej, jako pomocnik magazyniera.
Po wyzwoleniu wrócił 8 kwietnia 1945 r. wraz z ekipą toruńską do Gdańska i zajął się z polecenia pełnomocnika Ministerstwa Oświaty zabezpieczeniem mienia szkolnego. Był jednym z organizatorów pierwszych w Gdańsku szkół średnich – I-go i II-go Liceów Ogólnokształcących.
Od połowy kwietnia 1945 r. do końca sierpnia 1947 r. pracował w I Liceum Ogólnokształcącym, jednocześnie od grudnia 1946 r. kierował Ogniskiem Metodycznym Matematyki przy Kuratorium Gdańskim.
We wrześniu 1947 podjął pracę w Państwowym Liceum Budownictwa Okrętowego w Gdańsku (Conradinum) na stanowisku inspektora nauk. W styczniu 1949 r. otrzymał nominację na v-ce dyrektora, a w październiku na dyrektora Conradinum.
We wrześniu odszedł na własną prośbę, nie mogąc się pogodzić z coraz większą ingerencją czynników politycznych w wewnętrzne życie szkoły i podjął pracę wykładowcy matematyki w Uniwersyteckim Studium Przygotowawczym, przygotowującym opóźnioną w nauce młodzież do studiów wyższych.
W roku 1952, po likwidacji Studium, rozpoczął pracę jako wykładowca w Państwowej Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku, pełniąc jednocześnie funkcję kierownika Zakładu Matematyki, a potem kierownika Katedry Geometrii.
W Wyższej Szkole Pedagogicznej pracował nieprzerwanie przez siedemnaście lat. W tym czasie pełnił szereg odpowiedzialnych funkcji na stanowisku zastępcy profesora, a później starszego wykładowcy. Był jednym z organizatorów Studium dla Pracujących i długoletnim kierownikiem tego Studium, najpierw na Wydziale, a potem – Uczelni.
Piastował wiele funkcji – brał udział w komisjach uczelnianych, był członkiem Senatu i rady Wydziału, był także bardzo aktywnym członkiem Komisji Rzeczoznawców Programów Studiów dla Pracujących.
W roku 1960 został wydany skrypt autorstwa Józefa Wełniaka pt. „Geometria analityczna”. Jest on dostępny w Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej.
Wysokie walory dydaktyczne i organizacyjne oraz życzliwy stosunek do młodzieży jednały mu szacunek i uznanie.
Wyrazem tego uznania były odznaczenia, m.in.: Złota Odznaka ZNP, Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Oznaka Honorowa „Za Zasługi Dla Gdańska”, Odznaka Honorowa „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” i pośmiertnie (1994) Medal 200-lecia „Conradinum”.
Józef Wełniak w roku 1945 poślubił Urszulę z Raczyńskich. Małżeństwo miało dwie córki – Ewę (1946) i Katarzynę (1949).
Zmarł w Gdańsku dnia 15 kwietnia 1969 roku, w wieku 62 lat i został pochowany na gdańskim Cmentarzu Srebrzysko.
W załączeniu zdjęcie Józefa Wełniaka z 1928 roku