W dn. 14 maja odbyła się premiera filmu-genezy – dokumentalnego (35-minutowego) filmu kontekstowego pt. Wdzięczni. Deklaracja Podziwu i Wdzięczności dla Stanów Zjednoczonych. 

Oś filmu stanowi komentarz historyczny, opowieść o rzeczywistości politycznej, społecznej, w jakiej doszło do powstania Deklaracji Podziwu i Wdzięczności.

W filmie wykorzystane zostały filmy i zdjęcia archiwalne, pokazujące życie i atmosferę lat 1921-26 – od zakończenia pomocy amerykańskiej do podpisania Deklaracji – na terenach wszystkich byłych zaborów.

Film przeznaczony dla szerokiego odbiorcy, szczególnie młodego. Film został przygotowany także z napisami w języku angielskim do upowszechniania poza granicami.

Obejrzyj film tutaj. 

W 2020 roku realizowaliśmy projekt pt. Portret zbiorowy II RP - studium miasteczka Mordy, dzięki wsparciu Muzeum Historii Polski w ramach programu „Patriotyzm Jutra”. Polegał na odczytaniu nazwisk i odtworzeniu losów mieszkańców miasta Mordy, którzy podpisali się pod Deklaracją - umieszczoną na naszym portalu.

A także przygotowaliśmy broszurę, w której spróbowaliśmy odtworzyć historię miasta Mordy i jego mieszkańców i którą tutaj umieszczamy. We wstępie tak opisujemy naszą pracę:

Pracom nad broszurą towarzyszyły liczne kwerendy w Mordach, Siedlcach, Warszawie i Lublinie oraz w archiwach niemal na całym świecie, których zbiory były dostępne za pośrednictwem internetu. Dokumenty archiwalne wzbogacone zostały o materiały prasowe, wspomnienia mieszkańców miasta, korespondencję. Ważne źródło wiedzy stanowią niezwykle bogate materiały udostępnione nam przez dzieci, wnuki i prawnuki Henryka Przewłockiego, który był ostatnim właścicielem majątku i pałacu w Mordach – w latach 1912–1944 i taki horyzont czasowy przyjęliśmy dla naszych poszukiwań. W broszurze tej chcieliśmy pokazać także relacje dworu z miasteczkiem w latach pokoju i wojny.

Konkurs „Rówieśnicy Niepodległej” został ogłoszony przez Ośrodek KARTA w ramach projektu „Nieskończenie Niepodległa” – realizowanego dla uczczenia 100-lecia odzyskania przez Polskę Niepodległości.

Punktem odniesienia stała się „Polska Deklaracja Podziwu i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych”. Ten dokument, umieszczony na portalu „Nieskończenie Niepodległa – Ludzie” (nieskonczenieniepodlegla-ludzie.pl), to 111-tomowy album z podziękowaniami dla narodu amerykańskiego, za pomoc jakiej Stany Zjednoczone udzieliły Polsce w odzyskaniu niepodległości i za wsparcie humanitarne po I wojnie światowej. Na 30 tysiącach stron, w 1926 roku, podpisało się 5,5 miliona polskich obywateli wszystkich narodowości. Najmłodsi podpisujący „Deklarację” mieli 7 lat – urodzili się w 1918 roku – to rówieśnicy odzyskania niepodległości. Stąd tytuł konkursu, kierowanego do młodzieży.

Organizatorzy wychodzili z założenia, że każda społeczność, każda szkoła, każdy uczeń może znaleźć wśród podpisanych osób kogoś dla siebie bliskiego, ważnego lub interesującego i przez jego/jej losy może opowiedzieć o fragmencie historii Niepodległej. Opowieści te złożą się na zbiorowy portret społeczności II RP i będą niebanalnym sposobem świętowania 100-lecia Niepodległości – także lokalnie.

Zaproponowano dwie ścieżki konkursu, umożliwiające młodym autorom pracę w ramach różnych instytucji (szkoły, biblioteki, domy kultury, ale także grupy nieformalne, rodzina itp.) i wykorzystanie zgromadzonych materiałów źródłowych albo do różnego rodzaju prezentacji biografii bohaterów, albo do działań animacyjnych w środowiskach lokalnych, odniesionych do tych losów lub nimi inspirowanych. Ponieważ większość nadesłanych prac miała elementy obydwu kategorii konkursu, Jury postanowiło oceniać wszystkie prace łącznie, już nie kategoryzując nagród.

Nadesłane prace opisywały losy niekiedy bardzo wielu bohaterów, których podpisy odczytano z kart „Deklaracji” w miejscowości czy szkole autorów, innym razem były rozbudowaną, znakomicie udokumentowaną historią życia jednej osoby. Sięgano do miejsc odległych – na dawnych Kresach II Rzeczpospolitej lub szukano bardzo blisko – w archiwum domowym czy szkolnym.

Wykorzystano wiele form przedstawiania odnalezionych materiałów takich, jak prezentacja multumedialna, film dokumentalny, fabularny czy rekonstrukcja historyczna, wystawa, publikacja książkowa, artykuł gazetowy, komiks, a nawet gra terenowa. Kilka prac było wieloelementowych.

Jury konstatowało, że prace te przynosiły dużo nowej wiedzy i dawały naprawdę coś trwałego lokalnym społecznościom, w wielu miejscach stały się dopiero punktem otwarcia – a „Deklaracja” jawi się w nich jako pole dalszej ciekawej eksploracji historycznej.

Źródło.